• zarządzanie kryzysowe to: działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej;
• infrastruktura krytyczna to: wszelkie działania zmierzające do zapewnienia funkcjonalności, ciągłości działań i integralności infrastruktury krytycznej w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich skutków oraz szybkiego odtworzenia tej infrastruktury na wypadek awarii, ataków oraz innych zdarzeń zakłócających jej prawidłowe funkcjonowanie;
• sytuacja kryzysowa to: sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołująca znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków;
• planowanie cywilne to:
  • całokształt przedsięwzięć organizacyjnych mających na celu przygotowanie administracji publicznej do zarządzania kryzysowego;
  • planowanie w zakresie wspierania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w razie ich użycia oraz planowanie wykorzystania Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej do realizacji zadań z zakresu zarządzania kryzysowego. 

1. Rada Ministrów sprawuje zarządzanie kryzysowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W przypadkach niecierpiących zwłoki zarządzanie kryzysowe sprawuje minister właściwy do spraw wewnętrznych, zawiadamiając niezwłocznie o swoich działaniach Prezesa Rady Ministrów.
2. Organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na terenie województwa jest wojewoda;
3. Organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu jest starosta jako przewodniczący zarządu powiatu;
4. Organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na terenie gminy jest wójt, burmistrz, prezydent miasta.

Podstawy funkcjonowania obrony cywilnej

     Aktem prawa międzynarodowego regulującym problematykę obrony cywilnej jest Protokół (I) Dodatkowy do Konwencji genewskich z 12 sierpnia 1949 r., sporządzony w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r. - dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (Część IV ludność cywilna, rozdział VI – obrona cywilna).

Dokument został ratyfikowany przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 19 września 1991 r.

     W rozumieniu protokołu „obrona cywilna” oznacza wypełnienie wszystkich lub niektórych zadań humanitarnych mających na celu ochronę ludności cywilnej przed niebezpieczeństwami wynikającymi z działań zbrojnych lub klęsk żywiołowych i przezwyciężanie ich bezpośrednich następstw, jak również zapewnienie warunków koniecznych do przetrwania.

Zadania obrony cywilnej wg przedmiotowego Protokołu to:

1. służba ostrzegawcza
2. ewakuacja
3. przygotowanie i organizowanie schronów
4. obsługa środków zaciemniania
5. ratownictwo
6. służby medyczne, włączając w to pierwszą pomoc oraz opiekę religijną
7.  walka z pożarami
8. wykrywanie i oznaczanie stref niebezpiecznych
9. odkażanie i inne podobne działania ochronne
10. dostarczanie doraźnych pomieszczeń i zaopatrzenia
11. doraźna pomoc dla przywrócenia i utrzymania porządku w strefach dotkniętych  klęskami
12. doraźne przywrócenie działania niezbędnych służb użyteczności publicznej
13. doraźne grzebanie zmarłych
14. pomoc w ratowaniu dóbr niezbędnych dla przetrwania
15. Xdodatkowe rodzaje działalności, niezbędne dla wypełnienia któregoś z zadań wyżej wymienionych, w tym planowanie i prace organizacyjne

 

     Na gruncie prawa krajowego problematykę obrony cywilnej reguluje ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Tekst jednolity Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416).                                    http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20042412416 

     Zgodnie z jej zapisami „Obrona cywilna ma na celu ochronę ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury, ratowanie  i  udzielanie  pomocy  poszkodowanym  w  czasie  wojny  oraz  współdziałanie  w  zwalczaniu  klęsk  żywiołowych 
i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków”.

     Centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju, z kolei terenowymi organami obrony cywilnej są wojewodowie, starostowie, wójtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast).

     Szczegółowy zakres działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju oraz szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin, zasady i tryb kierowania, koordynowania przez nich przygotowań i realizacji przedsięwzięć obrony cywilnej określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Szefa Obrony Cywilnej Kraju, szefów obrony cywilnej województw, powiatów i gmin (Dz. U. z 2002 r. Nr 96, poz. 850). http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20020960850