| W lipcu 2010 roku minęło 90 lat kiedy to obchodziliśmy rocznicę „Bitwy Warszawskiej” zwa-nej także „Cudem nad Wisłą”. W czasie tej bitwy klęskę ponieśli bolszewicy, którzy wtargnęli do naszego kraju, w czasie odradzającego się państwa polskiego. Przeciwko nim stanęli najbardziej patriotycznie wychowani Polacy. Nie brakło wśród nich także młodych ślązaków. Jednym z nich był Jan Kowol urodzony w polskiej rodzinie robotniczej. Od urodzenia do ostatnich dni swego bogatego życia pozostał wierny polskiej Ojczyźnie oraz ziemi pszowskiej, z którą na zawsze związał swoje losy. Młode lata spędził w rodzinnym domu. Szkołę Powszechną w Pszowie skończył w 1915 roku. Następnie uczył się rzemiosła w zawodzie kowala. Jako młody chłopak jako pierwszy wstąpił do rodzącej się Polskiej Organizacji Wojskowej w Pszowie. Przysięgę złożył na ręce Pawła Włoczka. Brał udział w przygotowaniu do I powstania śląskiego. Przenosił broń ze śląska cieszyńskiego. Kiedy skończył 18 lat, zgłosił się jako ochotnik do Armii Polskiej. Został skierowany do I-go Pułku Strzelców Bytomskich. W tym czasie nastąpiło załamanie na froncie wschodnim. Bolszewicy parli na zachód, zagrażając kształtującemu się państwu polskiemu. Kowol razem ze swoją jednostką został skierowany na front wschodni. Brał udział w wojnie polsko – bolszewickiej a potem uczestniczył w walkach z cofającymi się oddziałami bolszewickimi pod Lwowem, Wilnem i Filipowem W czasie walk na froncie, został ciężko ranny, trafiony odłamkiem granatu w obie nogi. Został przewie-ziony do Szpitala w Wilnie, skąd po podleczeniu, skierowany został do szpitala w Poznaniu. Kiedy poczuł się nieco lepiej na siłach, w marcu 1921 r. został urlopowany ze szpitala, celem wzięcia udziału w akcji plebiscytowej na Śląsku. W akcji tej brał czynny udział jako członek komisji plebiscytowej, ochraniając wiece, lokale plebiscytowe oraz wybitniejszych przedstawicieli władz. W marcu 1921 r. działał na Śląsku jako członek Komisji Plebiscytowej. Po wybuchu III-go powstania śląskiego, bierze czynny udział w walkach z Niemcami na froncie: Buków, Kamień, Olza, Odra. Po zakończeniu powstania wrócił do swej jednostki wojskowej w Poznaniu. W grudniu 1921 r został zwolniony z wojska. Wstąpił do Milicji Plebiscytowej, w której pełnił służbę do czasu przejęcia Śląska 1945 1945przez władze polskie. Potem przez ponad 6 lat pełnił służbę w Policji Państwowej. W czasie okupacji hitlerowskiej był szykanowany i prześladowany. Skierowany do pracy w Kopalni „ANNA” w Pszowie, pracował jako kowal do końca 1944 roku. W styczniu 1945 r. wezwany do służby w Wehrmachcie nie zgłosił się i do wyzwolenia musiał się ukrywać. W Kopalni „ANNA” pracował do 1962 r. tj. do czasu przejścia na emeryturę. Jako emeryt pracował społecznie w Zarządzie Koła Związku Inwalidów Wojennych, Ochotniczej Straży Pożarnej, oraz w Związku Zawodowym Górników. W 1974 r. wstąpił do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Koła Miejskiego w Pszowie. Od początku był czynnym członkiem Koła. Wybrany w skład Zarządu Koła, przez kilka lat pełnił funkcję skarbnika Koła. Uczestniczył w urządzeniu Ogródka Jordanowskiego dla pszowskiej młodzieży i „Kombatanckiej Izby Pamięci”. Kiedy opuściły go siły fizyczne i zdrowie, uniemożliwiało mu udział w pracach społecznych, koledzy kombatanci odwiedzali go często w domu, utrzymując z nim żywy kontakt. Zmarł mając 99 lat. „Kombatancką Izbę Pamięci” zdobi dziś wiele cennych pamiątek, które przekazał w czasie choroby. Między innymi jest „Krzyż za udział w wojnie polsko – bolszewickiej, oraz Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, obrazy, książki, które ogląda młodzież szkolna i wszyscy zwiedzający zgromadzone eksponaty. Mimo tak bogatej drogi życiowej, szczególnie w okresie powstań śląskich i wojny polsko-bolszewickiej, trudno byłoby szukać jego nazwiska w „Encyklopedii Powstań Śląskich” z 1982 roku, wydanej przez Śląski Instytut Naukowy w Opolu.
| |